Zwangerschapscomplicaties bij patiënten met systemische reumatische aandoeningen

Juan Fierro – Winnend onderzoek NVLE Award 2024

Systemische lupus erythematosus (SLE), antifosfolipiden syndroom (APS) en de ziekte van Sjögren (pSD) zijn systemische auto-immuunziekten die voornamelijk vrouwen in de vruchtbare leeftijd treffen. Vrouwen met deze ziekten lopen een hoger risico op zwangerschapscomplicaties. Hierdoor twijfelen zij vaker over zwangerschap en hebben ze minder kinderen dan de algemene bevolking. Ondanks recente vooruitgangen in het begrijpen en behandelen van deze ziekten, weten we nog steeds weinig over de oorzaken van zwangerschapscomplicaties.

Mijn promotieproject richt zich op hoe het afweersysteem verandert tijdens de zwangerschap bij vrouwen met SLE, APS en pSD.
We weten dat zwangerschap een fase vol uitdagingen is voor elke vrouw, en informatie is cruciaal. Daarom hebben we ook als doel klinische en biologische markers te vinden die het risico op zwangerschapscomplicaties bij vrouwen met SLE, APS of pSD kunnen voorspellen, wat deze patiënten meer informatie zou bieden tijdens de zwangerschap.

Om dit te onderzoeken hebben we eerst gegevens verzameld en geanalyseerd van een retrospectieve cohort van zwangere patiënten met deze ziekten die tussen 2010 en 2021 het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) bezochten, en we hebben een hoge prevalentie en grote verscheidenheid aan zwangerschapscomplicaties
geidentificeerd. Zelfs wanneer patiënten in remissie waren en adequate behandeling kregen, had 65% van de SLE-patiënten minstens één zwangerschapscomplicatie,
waarvan miskramen en vroeggeboorten de meest voorkomende waren. Daarna, in samenwerking met de Universitaire Medische Centra in Leiden, Utrecht en Rotterdam,
analyseerden we alle gepubliceerde internationale gegevens om waardevolle voorspellers van zwangerschapscomplicaties bij SLE-patiënten te vinden. We vonden dat patiënten met chronische hypertensie, eerdere lupus nefritis, actieve ziekte en degenen met een gelijktijdige diagnose van SLE en APS het hoogste risico hadden op zwangerschap complicaties en opvlammingen tijdens de zwangerschap.

Hoewel we deze markers hebben geïdentificeerd, was er nog weinig bekend over immunologische veranderingen tijdens de zwangerschap. Daarom zijn we in 2022, in een
gezamenlijke inspanning tussen de afdelingen Reumatologie en Verloskunde en Gynaecologie van het UMCG en een perifeer ziekenhuis, gestart met de ‘Pregnancy
Outcomes in Autoimmune Diseases (POAD) studie’, een prospectieve cohort van SLE-, APS- en pSD-patiënten in het noorden van Nederland. We verzamelen bloed van de moeder voor de zwangerschap, elk trimester en na de bevalling, alsook bloed uit de navelstreng. Ook wordt de placenta onderzocht. Met deze studie willen we ontdekken welke afweercellen cruciaal zijn tijdens de zwangerschap. Dat zou de basis vormen om de medische follow-up aan te passen en nieuwe therapeutische opties te verkennen bij SLE- en APS-patiënten tijdens de zwangerschap.

Het prijzengeld zal worden gebruikt om ons onderzoek uit te breiden met betrekking tot afweercellen en verhoogd interferon (een belangrijk eiwit in de pathogenese van SLE) in placenta weefsel van patiënten met deze ziekten. Wij geloven dat schade van de placenta door deze afweercellen en de interferon de belangrijkste oorzaken zijn van zwangerschapscomplicaties. Het financieren van ons onderzoek zou de mogelijkheid geven cellen te identificeren die aanwezig zijn in placenta’s van patienten met een hoog risico op complicaties, waardoor we een stap dichter bij veilige zwangerschappen in deze patientengroepen komen.

Referenties

  1. Fierro JJ, Prins JR, Verstappen GM, Bootsma H, et al. Preconception clinical factors related to adverse pregnancy outcomes in patients with systemic lupus erythematosus or primary Sjögren’s syndrome: a retrospective cohort study. RMD Open. 2023;9(3):e003439. doi:10.1136/rmdopen2023-003439
  2. Wind M, Fierro JJ, Bloemenkamp K, de Leeuw K, et al. Pregnancy outcome predictors in systemic lupus erythematosus: a systematic review and meta-analysis. Lancet Rheumatol. 2024. In press.
  3. Fierro JJ, Prins JR, Henning S, Bootsma H, et al. Endometrial immune profiling as a new tool for preconceptional assessment in patients with systemic autoimmune diseases. Front Immunol. 2024 Jan 5;14:1334231. doi: 10.3389/fimmu.2023.1334231.
  4. Fierro, JJ., Velásquez-Berrío, M., Ospina, A. de Leeuw K, et al. The effects of hydroxychloroquine and its promising use in refractory obstetric antiphospholipid syndrome. Rheumatol Int (2023). doi: 10.1007/s00296-023-05457-5
  5. Fierro JJ, Velásquez M, Cadavid AP, de Leeuw K. Effects of anti-beta 2-glycoprotein 1 antibodies and its association with pregnancy-related morbidity in antiphospholipid syndrome. Am J Reprod Immunol. 2022;87(1):e13509. doi:10.1111/aji.13509