Promotie onderzoek van Anniek van Roon, UMCG Groningen

Het fenomeen van Raynaud is een veel voorkomende aandoening. Het is een fenomeen waarbij de handen of voeten aanvalsgewijs verkleuren als reactie op koude of emotionele stress. Dit komt doordat de bloedvaten samenknijpen (vasospasme). In sommige patiënten is Raynaud het eerste symptoom van een ernstige onderliggende systeemziekte (secundair), echter in de meeste gevallen in het zonder onderliggende oorzaak (primair). Systeemziekten waarbij dit fenomeen vaak voorkomt zijn systemische sclerose, systemische lupus erythematosus, mixed connective tissue disease en het Sjögren syndroom.

Het is van belang in een vroeg stadium onderscheid te maken tussen de primaire en secundaire vorm van Raynaud, zodat mensen met een onderliggende ziekte vroeg ontdekt worden en tijdig kunnen worden behandeld. Daarnaast kan Raynaud zelf ook vervelende klachten geven, met name pijn, waardoor de kwaliteit van leven verlaagd.

Dit proefschrift draagt bij aan de kennis over de mechanismen die leiden tot het fenomeen van Raynaud, het onderscheidt maken tussen primaire en secundaire vorm van Raynaud en tot slot onderzoekt het de behandeling van het fenomeen van Raynaud.

De belangrijkste conclusies zijn dat er een relatie is tussen de mate van beschadigingen van kleinste bloedvaatjes in de vingers en ernst van aanvallen, en ook met het gewicht (body mass index) van een persoon. Ook lijken de afwijkingen in de kleinste bloedvaatjes in de vingers te voorspellen of er longschade is, bij patiënten met verschillende systeemziekten. Daarnaast lijkt het niet mee doen van de duim bij een Raynaud aanval en het snel weer herstellen van de doorbloeding, te wijzen op dat er geen sprake is van een onderliggende systeemziekte. Ten aanzien van de behandeling lijkt bosentan het verstijven van de slagaders in de onderarm te verminderen, maar zal hiernaar nog vervolgonderzoek moeten plaats vinden.

Tot slot is de ‘SPTS’, een kleine ingreep ter behandeling van het fenomeen van Raynaud, een effectieve, veilige en minimaal belastende behandeloptie.

Promotores:
Prof. dr. A.J. Smit (internist – vasculair geneeskundige, UMCG)
Prof. dr. H. Bootsma (reumatoloog, UMCG)

Copromotores:
Dr. D.J. Mulder (internist – vasculair geneeskundige, UMCG)
Dr. A.J. Stel (reumatoloog, UMCG)