Een vergelijking van de classificatie van systemische lupus erythematosus door de 2012 SLICC classificatiecriteria en de 1997 ACR classificatiecriteria. Een systematische beoordeling en meta-analyse.
Presentatie op het “ Autoimmuniteit” congres in Lissabon, Portugal, mei 2018
Auteurs: E. Hartman1, A. van Royen-Kerkhof2, J. Jacobs1, P. Welsing1, R. Fritsch-Stork1,3. 1Universitair Medisch Centrum Utrecht, afdeling Reumatologie en Klinische Immmunologie 2Wilhelmina Kinderziekenhuis Utrecht, afdeling Kinderimmunologie en Reumatologie 3Sigmund Freud Universiteit, Wenen, Oostenrijk
Systemische lupus erythematosus (SLE) is een ziekte met veel verschillende verschijningsvormen, omdat verschillende organen aangetast kunnen worden. De ziekte kan zich dus openbaren op verschillende manieren bij patienten. Ook kan de ziekte lijken op andere reumatische ziekten. Dit kan het moeilijk kan maken om een diagnose te stellen, en daardoor de juiste behandeling te starten. Er is geen test voor het aantonen van SLE, de diagnose wordt gesteld op de combinatie van het klinisch beeld en aanvullende onderzoeken.
Dit maakt het ook lastig om onderzoek te doen naar SLE. Om uitspraken te kunnen doen over een ziekte is het belangrijk dat de patienten die meedoen aan het onderzoek representatief zijn voor SLE patienten. Hiervoor zijn “classificatiecriteria” opgesteld, om te bepalen wanneer een patient SLE heeft. In de praktijk worden deze criteria soms ook gebruikt als ondersteuning voor het stellen van de diagnose. De criteria van de Amerikaanse Vereniging van Reumatologie (ACR) uit 1997 worden het meest gebruikt. Dit is een lijst van 11 criteria. Als een patient 4 criteria heeft, is er sprake van SLE. Afgelopen jaren was er steeds meer discussie over de kwaliteit van deze criteria. Er was discussie dat de huidsymptomen te veel op de voorgrond staan, en dat patienten met ernstige nierontstekingen soms geen diagnose kunnen krijgen met deze criteria, terwijl het wel belangrijk is dat zij mee kunnen doen aan wetenschappelijk onderzoek. In 2012 zijn er nieuwe criteria opgesteld door de Systemische Lupus Internationale Samenwerkende Klinieken (SLICC). In deze criteria zijn meer uitingsvormen opgenomen, ligt er meer nadruk op immunologische afwijkingen, en telt bovengenoemde nierontsteking zwaarder mee.
In ons onderzoek maken we een vergelijking tussen deze twee lijsten van criteria. Er zijn meerdere onderzoeken geweest die kijken hoe goed deze criteria zijn in het stellen van de diagnose SLE in vergelijking met reumatologen (de “echte diagnose” ofwel de gouden standaard voor het stellen van de diagnose). Deze onderzoeken keken naar een groep patienten met SLE of ziekten die daarop lijken, en meten hoeveel patienten van de reumatoloog de diagnose SLE krijgen, en hoeveel
patienten door de criteria herkend worden als SLE. In ons onderzoek hebben we al deze onderzoeken vergeleken. Dit waren negen studies in SLE bij volwassenen, en vier studies in SLE bij kinderen. Daardoor kunnen we een uitspraak doen over hoe goed de SLICC en ACR classificatiecriteria zijn. Dit is belangrijk voor toekomstig onderzoek van SLE.
Bij het kijken naar de kwaliteit van classificatiecriteria, hebben we gekeken naar zowel de hoeveelheid patienten die correct herkend worden door classificatiecriteria, als de hoeveelheid patienten met andere reumatische ziekten, die de diagnose SLE alsnog kregen. Dit is belangrijk, omdat medicijnen voor SLE ernstige bijwerkingen kunnen hebben. Patienten met een andere ziekte dan SLE moeten niet meedoen aan onderzoek voor SLE, of blootgesteld worden aan medicatie die niet voor hen bedoeld is.
In ons onderzoek zien we dat de nieuwe SLICC criteria beter zijn in het herkennen van SLE bij volwassenen dan de oude ACR criteria. De hoeveelheid patienten die foutief gediagnosticeerd worden als SLE zijn ongeveer gelijk bij beide criteria. Daarom is onze aanbeveling om voor volwassenen de SLICC criteria te hanteren. Bij kinderen met SLE denken we dat het beter is de oude ACR criteria te blijven gebruiken. Ook bij kinderen wordt SLE vaker herkend door de nieuwe SLICC criteria. Er zijn echter relatief veel meer kinderen met andere ziekten die de verkeerde diagnose SLE krijgen. Om goed onderzoek te waarborgen is het dus beter om bij kinderen de oude criteria te blijven gebruiken.
In ons onderzoek hebben we ook nog gekeken naar de waarde van alle losse punten in de lijsten van criteria. Dit maakt ons onderzoek ook nuttig voor het ontwikkelingsproces van nieuwe classificatiecriteria. Op dit moment zijn er al publicaties over de ontwikkeling van nieuwe criteria, welke nog gevalideerd moeten worden. Door ons onderzoek zullen de criteria beter geoptimaliseerd kunnen worden. De toekomstige SLE patiënt zal daardoor beter vertegenwoordigd zijn in studiepopulaties, waardoor betere resultaten zullen worden vervaardigd door onderzoek.